Zo’n 52 jaar moet ik terug in de tijd. Ik zal een jaar of 7 geweest zijn. Mijn ouders hadden mij ingeschreven voor een programma-onderdeel van een vakantieweek in Vianen: het bouwdorp.
We woonden nog maar net in dit kleine stadje aan de Lek en ik zou na de vakantie mijn opwachting maken op een nieuwe school. De school staat er niet meer, er zijn nog wat vage herinneringen van die tijd. Soms komt er wel eens een beeld naar boven. Een gezicht van een klasgenoot of groepsleerkracht (die noemde je toen nog meester). Het is vaak een associatie met iets dat je in het heden tegenkomt. Zo ook deze week.
Afgelopen week was ik namelijk een dagje vrij om te helpen bij het Bouwdorp in Hattem. Een initiatief van de Rotaryclub waar ik lid van ben. Voor iets van 80 kinderen van de basisschool een afsluiting in de laatste zomervakantie week. Het bracht wat mooie beelden en zelfs een pijnlijke herinnering terug uit een ver verleden: Het bouwdorp in Vianen.
Ik weet nog dat ik mij er wat alleen voelde. Zomaar gedropt door mijn ouders (ongetwijfeld met de bedoeling om mij kennis te laten maken met de kinderen uit het voor mij nieuwe Vianen). Met name de start was imponerend. Tientallen kinderen die zich met een rush op de stapels hout stortten, terwijl ik daar wat verlegen (zonder hamer, zonder vriendjes, zonder team) tussen stond. Temidden van een soort veldslag om hout te bemachtigen, zodat we konden gaan bouwen. Ik ben uiteindelijk in een groepje ingedeeld, dat al een eind op dreef was. Dat herinner ik me nog. En verder? Als ik het afzet tegen het plezier dat de kids in Hattem hadden: dan moet het wel leuk geweest zijn.
Bouwdorp in Hattem: Waar je kids dan blij mee kunt maken? Spijkers, hout, hamers, zagen, pannenkoeken, patat en allerlei gesponsorde lekkernijen. Leuk om te doen, maar vooral om te zien. Blijkbaar kunnen kinderen van deze leeftijd ook een aantal dagen zonder mobiele telefoon, video games, zonder playstations, gewoon spelen, ravotten en spijkers in planken slaan …. De energie spat ervan af. Het plezier ook. “Hout wordt in eens goud” (zeker als het op een gegeven moment op lijkt te raken en de bouwwerken nog niet af zijn). De veldslag uit mijn herinnering speelt zich ook hier in meer of mindere mate af.
Kinderen zijn gedurende zo’n weekje dan net volwassenen (of misschien is het andersom: volwassenen gedragen zich soms net als kinderen). Er ontstaat nog net geen ruzie (eigenlijk wel overigens) als bouwwerken te dicht op elkaar worden gebouwd, als een plank in een bouwsel bij de buren ook prima in jouw bouwwerk zou passen. Je kunt het uittekenen. De rijdende rechter hoeft er net niet aan te pas te komen, maar dat komt ook omdat de leden van de rotary club (met veel juridische competenties en levenswijsheid aan boord) de lieve vrede bewaren, bemiddelen, compromissen weten te bereiken en de boel weer in het gareel weten te krijgen. Ook door zo nu en dan domweg te kiezen voor het wapen van de afleiding (je deelt wat roze koeken uit) of het verheffen van de stem.
Op iets van 100 m2 ontstaat een mini-maatschappij met alle patronen die je in de grote mensenwereld ook tegenkomt. Kinderen die als een kip zonder kop en zonder plan beginnen te timmeren, kinderen die technisch inzicht hebben en secuur een plan uitwerken en kinderen die het in zich hebben om de boel te leiden. Kinderen die elkaar aftroeven of zomaar overstappen van het ene team naar het andere. Opportunisme of uit nood geboren (we zien het dagelijks op TV als politici oversteken naar een andere partij, waar ze meer kans maken op het behoud van het pluche). Natuurlijk zijn er ook kinderen die de boel overschreeuwen, de spierballen laten zien… ach…. Je kunt het uittekenen. Soms wint de sterkste in een wat afgezwakte versie van “Lord of the Flies”, over het algemeen gaat het natuurljk op een prachtige manier en in een vriendschappelijke sfeer.
Tijdens mijn dagje meedraaien mocht ik opzichter zijn, bemiddelen, adviezen geven, toezien op de verdeling van de spijkers en het allerleukste: pannenkoeken uitdelen tijdens de lunch. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het woord “uitdelen” ook door het woord “voederen” kan worden vervangen. De magnetronbaksels worden nog net niet van het dienblad af getrokken. Een soort race tegen de klok in verschillende varianten: “hoe kan ik zo snel mogelijk een volledige pannenkoek in mijn al volle mond stouwen” of… “hoe kan ik zo snel en zo veel mogelijk stroop opgemengd met poedersuiker op een baksel krijgen” of…. “Hoe kom ik als eerste aan de volgende pannenkoek?” Etc. Etc.
En dan zijn er ook nog kinderen (wel op een hand te tellen overigens) die dankjewel mompelen, hun mond leeg eten voordat ze zich op het volgende baksel storten en netjes op hun beurt wachten. Het zal met enthousiasme van doen hebben (of misschien maakt bouwen wel hongerig en ongeduldig). Stel je voor dat je wat te kort komt? Het is net de grote mensewereld.
Terug naar mijn basisschooltijd in Vianen. In Vianen werd begin jaren 70 dus ook nog een bouwdorp georganiseerd. De lokale houtboer zorgde voor het hout, er werden zoals gezegd ook daar veldslagen op het bouwterrein uitgevoerd, ook daar zaten je handen ‘s avonds vol met splinters en ook daar staken de spijkers vervaarlijk uit de planken. Een pijnlijke herinnering kwam deze week ook terug toen een van de bouwers in Hattem zijn laars (en zijn voet) via een uitstekende spijker met een plank had verbonden. De spijker had zijn laars doorboord en ook een deel van zijn voet.
Gelukkig hebben we een arts in onze Rotaryclub. Het leed was snel geleden. Ik mocht even voor wandelende ambulance spelen (het had wel wat). Ineens wist ik het weer: het was mij ooit ook overkomen. Spijker door de laars, in mijn hiel. Best pijnlijk: sterker nog de hele week last van gehad. Ik wilde mij groot houden, kon de tranen verbergen en heb de spijker zelf maar uit mijn voet getrokken om indruk te maken op mijn nieuwe vriendjes (die het waarschijnlijk niet eens gezien hebben, omdat ze zo druk waren met hun eigen hamer). Grappig dat zo’n beeld dan ineens weer opkomt. Meer dan 5o jaar niet aan gedacht: glad vergeten, of domweg verdrongen. Het mocht ook toen de pret niet drukken.
Volgend jaar organiseren we het bouwdorp weer in Heerde. Mooi om te doen…. een vorm van fellowship en community service die erg ver weg staat van het boek van William Golding...
Reactie schrijven