Het laatste weekend van de herfstvakantie is mijn vader te gast in Heerde. Op vrijdagmiddag rijd ik richting Vianen om hem op te halen. Het zit onderweg niet mee met het verkeer: wegopbrekingen en veel file. Het giet van de dijk en dat doet de voortgang op de weg ook geen goed. Het komt uiteindelijk goed en mijn vader staat als ik aan kom rijden al beneden in de portiek onder het appartement van mijn ouders te wachten met zijn kleine reiskoffer.
Hij ziet er moe uit en ik moet even slikken als hij de auto in stapt. Het gaat niet makkelijk en met moeite en stram neemt hij plaats op de autostoel. “Ik word oud jongen”, zegt hij. “Maar ik heb zin in het weekend, ik heb er naar uit gekeken.”
Even op adem komen in Heerde, dat is het. We rijden eerst nog even langs Batenstein, waar mijn moeder zit. Nog even een kop koffie doen. Het toeval wil dat mijn jongere broer met zijn zoon er ook is. We zoeken een plekje in het restaurant waar we met elkaar een kop koffie drinken.
Mijn moeder heeft het hoogste woord, is een beetje hyper: mijn vader zit er wat stilletjes bij. Het voelt wat ongemakkelijk in dat volle restaurant, waar mijn mijn moeder op elke prikkel reageert, opmerkingen maakt voor- en over alles en iedereen en tegelijkertijd geen verbinding maakt.
Ook niet met ons. Haar ogen stralen, het voelt goed voor haar en tegelijkertijd zit er ook iets van leegheid in. Mijn vader kijkt er een soort meewarig en liefdevol naar. Mijn broer en ik proberen het gesprek gaande te houden.
In de auto op weg naar Heerde vallen stiltes. Mijn vader heeft het zwaar. Je merkt het aan alles. Het lijkt net of zijn stem niet zo luid meer is. Het zal wel van de moeheid komen. We praten over hoe het met hem gaat, over hoe het met zijn vrouw en mijn moeder gaat. “Ze gaat hard achteruit, Erwin”. Maar ik wil dat ze zoveel mogelijk meemaakt en er zoveel mogelijk zijn. Dat laatste staat wat haaks op het advies van de zorgmedewerker, die ik vanmiddag sprak. Haar boodschap was ook dat mijn moeder achteruit gaat, maar dat het in de groep en op locatie best wel goed gaat. Ze is echter vaak van slag als er bezoek is geweest of als ze mee is uit genomen. Wat een dilemma, eigenlijk. Je weet dat bezoek van een ieder die om haar heen staat, haar ook een beetje terug brengt in het heden, in momenten die we zo graag met haar beleven. Maar de rekening die ze voor het op haar tenen lopen (want dat gebeurt er dan) moet betalen, is steeds vaker te hoog.
Loslaten of vasthouden? Het is een onmogelijke vraag. We worstelen er allemaal mee. En mijn vader als vanzelfsprekend helemaal. "Ik zou zo graag zien dat ze bij ons is met kerst, Erwin. Dat ze dat dat nog mee kan maken". We zouden het allemaal zo graag willen, maar de ratio zegt dat het niet verstandig zou zijn. Het kan gewoon niet meer. Ratio en gevoel. Soms zo lastig met elkaar te combineren.
Tijdens onze rit richting Heerde (we hebben alle tijd en staan weer in de file) gaat het over van alles en nog wat, over zijn zorgen, over mijn moeder natuurlijk, over hoe hij naar het weekend uitkijkt en ineens hoor ik hem met een snik in zijn stem zeggen “ik hoop zo dat ik je moeder overleef”. Wie moet er anders voor haar zorgen? Ik mompel iets over dat ze toch in goede handen is, dat deze fase er misschien ook wel bijhoort en dat wij er toch ook zijn. Het zijn open deur uitspraken die kloppen, maar….. om eerlijk te zijn weet ik eigenlijk ook niet zo goed wat te zeggen.
Met een goed glas wijn en een heerlijke maaltijd verloopt het gesprek op vrijdagavond op dezelfde manier. We praten het met elkaar een beetje van ons af. Het is goed op deze manier. Een mooie avond.
Dat is de zaterdag ook. We hijsen mijn vader bij de ARO in Oene in wat nieuwe kleren, rijden vervolgens naar kasteel Nijenhuis (vlak bij Wijhe) om de beeldentuin van museum de Fundatie te bewonderen. Het is prachtig weer, de tuinen liggen er met de gekleurde herfstbomen bijzonder mooi bij en het lijkt net of de beelden door deze ambiance veel beter tot hun recht komen. Mijn vader geniet zichtbaar en het is fijn dat het even over andere dingen kan gaan. "Het even van je afzetten", noem je dat, geloof ik.
In de Postkamer in Heerde, prikken we vervolgens een goed stukje vlees aan een vork en gaat het geanimeerde gesprek gewoon door. In het restaurant ontstaat bij het bedienend personeel wat opwinding als acteur en theatermaker Huub Stapel een tafeltje zoekt en vlak achter ons plaats neemt. Huub Stapel treedt vanavond op in Heerde. Wij zullen er ook zijn. Zijn theater show heet Familie en mijn vader heeft maanden geleden al de suggestie gedaan of we niet samen naar deze show zouden kunnen. De show is indrukwekkend. Met een glimlach en een traan, gaat het over het gezin waarin Huub Stapel is opgegroeid. Over zijn liefdevolle moeder, vader en het warme nest waar ze in armoede het toch zo goed hadden met elkaar. Zijn vader was in de oorlog fout (lid van de NSB) geweest. Het is maar net waar je wiegje staat. Maar als je het dan over familie hebt, het warme gezin dat je een ieder gunt en de trots waarmee Huub Stapel daarover praat, wordt de dubbelheid der dingen en de complexiteit van het leven ook duidelijk gemaakt. Mooi. We lopen in stilte naar huis. Familie. Hoe belangrijk is het, hoe fijn is het als er een warme kring mensen om je heen staat.
De zondag verloopt volgens het vaste ritueel. We bezoeken de kerk, drinken thuis een kop koffie en een glas wijn en rijden naar Vianen. We pikken onderweg zoon en schoondochter op, die ook mee gaan naar mijn moeder. Ze is blij ons allemaal te zien. Ongeloof dat ze mee mag naar het huis van mijn vader. “Ze heeft ons niet gemist, hoor”, zegt de dame van de zorg. Het is goed gegaan.
Gearmd loopt mijn moeder met ons mee naar het appartement van mijn ouders. Ze ziet er broos uit. De middag bij mijn ouders is ouderwets gezellig, mijn moeder geniet, mijn vader ziet er opgelucht en ontspannen uit. Een warm nest, een mooi stel ouders. Het zal je familie maar zijn.
Reactie schrijven
Cor en Frieda : (zondag, 29 oktober 2023 18:59)
Hartelijk bedankt voor deze « Herfstvakantie » Erwin. Opbrengst van blijheid is bijzonder moeilijk en we kunnen alleen maar hopen dat je moeder zal overlijden vóórdat hijzelf aan de beurt komt. Sorry dat we zoiets opbrengen maar ook wijzelf komen in ´n bepaalde toestand op onze huidige leeftijd.
Houdt jezelf sterk jongen en geef Irene een dikke pakkerd van ons.
XXX