Zaterdagochtend. Vroeg uit de veren. Ontbijt voor vrouwlief gemaakt (check). Het oud papier buiten gezet, zoals gisteravond vriendelijk doch dringend verzocht (ook check). Sporttas ingepakt, want het was echt weer eens tijd voor een rondje Milon Circle. Alles dubbel gecheckt – ik was tenslotte al een paar keer niet geweest – en met zorg had ik mijn sportpas alvast in mijn broekzak gestoken. Klaar om de strijd tegen de zittende levensstijl aan te gaan.
En daar ging het mis.
Blijkbaar is zo’n sportpas net zo trouw als een zeepje in de douche: glad, klein en altijd op zoek naar een ontsnappingsroute. Bij het instappen in de auto is ‘ie dus kennelijk stiekem uit mijn broekzak gegleden. Dat besefte ik pas toen ik vol vertrouwen als eerste de sportschool binnenliep, het toegangspoortje bereikte… en daar abrupt tot stilstand kwam. Geen piepje. Geen groen licht. Alleen een medelijdende blik van de dame achter de balie. “Pas vergeten?” vroeg ze met een glimlach die zowel troostend als licht spottend was. Ja dus.
Er zijn dingen die je gewoon niet moet vergeten. Je sportpas, als je eindelijk weer wil beginnen met sporten. Je trouwdag, als je vredig wilt blijven samenleven (10 april waren Irene en ik 39 jaar getrouwd).
En op 4 mei, mogen we vooral niet vergeten waarom we herdenken. Toch maar even een wat serieuze twist aan deze blog: Ik werd (opnieuw) geraakt door de foto van het jongetje zonder armen. De foto won een prijs (WorldPress), omdat die zo beeldend het leed in Gaza laat zien. Schrijnend.
Menselijkheid: het lijkt vergeten te zijn, we zijn het kwijt en.... ja je ziet dagdagelijks de beelden uit Gaza aan je voorbij trekken. Het is verschrikkelijk. En wat ook verschrikkelijk is: Apatisch kijk je naar de reportages en praatprogramma's over het conflict. Je kijkt er naar, mompelt nog iets over de idioterie en duikt weer achter het scherm van je iPad om wat mailtjes te versturen. Het lijkt net of het niet meer binnen komt. Het is de gewoonste zaak van de wereld. Helaas.
Als ik dan wat langer naar zo'n foto kijk en me probeer in te denken hoe het verder moet. Met zo'n jongetje zonder armen, met Gaza, met Oekraïene, met Soedan en met deze wereld. Je voelt je onmachtig. Je kunt je boosheid en emotie er niet in kwijt en kijkt dan toch maar de andere kant op. Ik schaam me eigenlijk voor mijn eigen gedrag. Alsof je kunt vergeten, dat je het misschien niet langer hoeft te pikken. Alsof je kunt vergeten dat je met elkaar de wereld wel kunt veranderen. We lijken het vergeten en de onmacht doet pijn. Waarom blijven we er stil over?
Bevrijdingsdag. Hoe kunnen we het vergeten. Hoe belangrijk zijn dan de dagen dat je moet en kunt herdenken. En wat doen we daar dan mee? Wat leren we er van? De kranten staan (alleen) deze dagen vol met artikelen over de oorlog en er worden nog steeds mensen gevonden die de oorlog zelf hebben meegemaakt. Kinderen waren het toen nog. De verhalen worden breed uitgemeten en uitgemolken. Ach... en hoewel de beelden van toen ongetwijfeld vervaagd zijn, is het goed om ze door te vertellen.
Hoe anders en irritant (irritatie zegt meer over jezelf dan over een ander, overigens) zijn de gesprekken over 4 mei en dat wat je op deze dag wel of niet mag herdenken. De praatprogramma's zitten er weer vol mee. Van wie en voor wie is 4 mei?
Hoewel het steeds moeilijker lijkt om in deze tijd van meningen en polarisatie tot een gezamenlijk moment van bezinning te komen, is 4 mei toch geen dag van één groep? Het is een moment waarop we stilstaan bij oorlog, vrede, vrijheid – en de prijs die daarvoor is betaald. Die prijs werd betaald door velen, van verschillende afkomst, achtergronden en overtuigingen. Als die herinnering gekaapt wordt om hedendaagse conflicten – hoe schrijnend ook – te overschaduwen, verliezen we de essentie van wat we herdenken. Dan vergeten we dát we juist op 4 mei stil mogen staan bij het belang van verdraagzaamheid, dialoog en vrede, ongeacht wie of waar je bent. We lijken zelfs dat uit het oog verliezen en wijzen naar de andere groep (als we onze armen nog hebben, dan). Polarisatie en Herdenken. Hoe kunnen we vergeten?
Maar goed, terug naar het alledaagse vergeten. En dan gaat deze blog weer over op simpel en de weg van het platgelopen pad weer op: letterlijk dan. Vorige week zondag had ik ook al iets ‘vergeten’. Niet om naar de kerk te gaan (ik heb voor mijn gevoel niet eens gespijbeld), maar wél dat er ook andere manieren zijn om tot bezinning te komen.
Ik trok mijn wandelschoenen aan en liep het Horsthoekerpad, een klompenpad dat zich sierlijk door het poldergebied en de landerijen rond de Keuterstraat slingert, en daarna het bos en de heide in trekt. De onderweg gemaakte foto's steken natuurlijk schril af (niet alleen kwalitatief) tegen het beeld van het Gazaanse jongetje.
En toch. Wat wonen we toch mooi. En dan die beelden van de lente en de ontluikende natuur. Alsof de rest van de wereld niet bestaat. Wat een schoonheid. En wat had ik het gemist. Of beter gezegd: wat was ik het vergeten. De stilte, de geur van natte aarde, de ree die ik in de verte zag wegschieten. Het was een wandeling die ik niet snel zal vergeten. Mede dankzij de spierpijn die nog dagenlang bleef hangen. Een reden te meer om wat vaker te bewegen. Wat vaker naar buiten te gaan. Wat vaker te herdenken. Wat vaker stil te staan. En vooral… om de volgende keer mijn sportpas níet te vergeten.
Maar met deze platte zin, kan dit bericht natuurlijk niet eindigen. Eigenlijk is de boodschap van deze blog en de metafoor van de wandeling, dat we niet moeten vergeten om in beweging te komen. Het mooie moeten zien, omdat het er ook is en het er ook kan zijn. En ja, daar hoort ook dat andere beeld bij. Van dat Gazaanse jongetje. Want dat is er ook! Daar hoort bezinning bij, daar hoort het "binnen laten komen bij" en daar hoort herdenken bij en zeker het niet langer zwijgen en de andere kant opkijken.
Reactie schrijven
Maarten van de Riet (zaterdag, 03 mei 2025 11:09)
Goed beeld in je tekst. En goeie tekst voor het beeld. Maar je moet natuurlijk wel lezen. En kijken. En als het lukt er wat mee doen.
(en dan heb ik het niet alleen over de eendjes die ondersteboven zwemmen...)
Joke Vrolijk (zaterdag, 03 mei 2025 22:49)
Die onmacht is zo herkenbaar; “wir haben es gewusst” maar wat doen we eraan??